Resmî Gazete Sayı : 30283
YÖNETMELİK
Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜMAmaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı;
a) Çevresel açıdan belirli ölçütlere, temel şart ve özelliklere sahip ambalajların üretimine,
b) Ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yöntemleri kullanılarak bertaraf edilecek miktarının azaltılmasına,
c) Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin önlenmesine,
ç) Ambalaj atıklarının belirli bir yönetim sistemi içinde, kaynağında ayrı biriktirilmesi, toplanması, taşınması, ayrılmasına ve geri dönüşümüne ilişkin teknik ve idari standartların oluşturulmasına, yönelik prensip, politika ve programlar ile hukuki, idari ve teknik esasların belirlenmesidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel İlkeler, Görev, Yetki ve Yükümlülükler Genel ilkeler
MADDE 5 – (1) Ambalaj atıklarının yönetimine ilişkin ilkeler aşağıda belirtilmiştir:
a) Doğal kaynakların korunması, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda üretimin sağlanması ve atık miktarının azaltılması amacıyla ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, üretimin kaçınılmaz olduğu durumlarda ise öncelikle yeniden kullanılması, geri dönüştürülmesi, geri kazanılması ve enerji kaynağı olarak kullanılması esastır.
b) Tek kullanımlık ambalaj tüketiminin ve bunların atıklarının kontrol altına alınabilmesi amacıyla, öncelikle yeniden kullanıma uygun ambalajların tercih edilmesi esastır.
c) Ambalaj atıklarının doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi ve düzenli depolama sahalarında depolanarak bertarafı yasaktır.
ç) Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetiminden sorumlu kişi veya kişiler ile kurum/kuruluşlar, bu atıkların çevre ve insan sağlığına zararlı olabilecek etkilerinin azaltılması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.d) İlgili taraflar, Bakanlık tarafından gerekli görülmesi halinde, bu Yönetmelik kapsamındaki bildirimlerini ve bu bildirimlere esas belgelerini bağımsız denetim kuruluşlarına inceleterek inceleme raporunu Bakanlığa sunmakla yükümlüdür.e) Kullanılan malzemeye ve oluştuğu kaynağa bakılmaksızın, ambalaj atıkları, çevre kirliliğinin azaltılması, düzenli depolama tesislerinden azami seviyede istifade edilmesi ve ekonomiye katkı sağlanması amacıyla oluştukları yerlerde diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilmek zorundadır.f) Sağlıklı bir geri dönüşüm/geri kazanım sisteminin oluşturulması için ambalaj atıklarının kaynağında ayrı biriktirilerek, ayrı toplanması esastır. Ancak, atık getirme merkezlerinde ambalaj atıkları ile aynı biriktirme ekipmanları içerisinde biriktirilmesi Bakanlıkça uygun bulunan atıklar, ambalaj atıkları ile birlikte biriktirilerek toplanabilir.
g) Ambalaj atıklarının yönetiminden kaynaklanan her türlü çevresel zararın giderilmesi amacıyla yapılan harcamaların, bu atıkların yönetiminden sorumlu olan gerçek ve/veya tüzel kişiler tarafından müteselsilen sorumluluk ilkesi çerçevesinde karşılanması esastır.
ğ) Ambalaj atığı toplama ayırma, geri dönüşüm, geri kazanım faaliyeti gösteren veya göstermek isteyen ambalaj atığı işleme tesisleri, çevre lisansı almak zorundadırlar.
h) Ambalaj atıklarının temizleme, onarım veya kontrol işlemleri ile tasarlandığı hale getirildiği yeniden kullanıma hazırlama faaliyeti, Atık Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen hükümler doğrultusunda gerçekleştirilir.
ı) Maddesel geri dönüşümü ekonomik olmayan veya maddesel geri dönüşümü sağlanamayan ambalaj atıkları, enerji geri kazanımı amacıyla işlenir.
i) Tek kullanımlık ambalajların tüketimi sonrasında geri dönüşüm/geri kazanım sürecine dâhil edilmesi esastır.
j) Ambalajın ve ambalaj atığının içeriğindeki maddelerin miktarının ve çevreye verdiği zararın, ambalajın tasarımından başlayarak, üretimi, pazarlanması, dağıtımı, kullanılması, atık haline gelmesi ve bertaraf edilmesine kadar, temiz ürün ve teknolojiler geliştirilerek azaltılmasına yönelik önleme faaliyeti yapmak esastır. Bu amaçla, üretilecek ambalajların yapısındaki ağır metal muhtevalarının, ambalajın birim ağırlığının, ambalajın fonksiyonunu bozmayacak, gerekli sağlık, temizlik ve güvenlik düzeyini olumsuz etkilemeyecek şekilde en aza indirilmesi esastır.
k) Bu Yönetmelikte tanımlanan sistem doğrultusunda toplanan ambalaj atıklarının çevre lisanslı ambalaj atığı işleme tesislerine verilmesi zorunludur.
m) Ülke genelinde plastik torba kullanımının, yıllık kişi başına kullanılan adedin 31/12/2019'a kadar 90’ı, 31/12/2025'e kadar ise 40’ı aşmayacak şekilde azaltılması esastır. Çok hafif plastik torbalar, bu hedeflerin dışındadır.
n) Plastik torbalar, 1/1/2019 tarihinden itibaren mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücretsiz temin edilemez, ücretsiz teminine imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya dahil edilemez. Çok hafif plastik torbalar, bu uygulamadan muaftır.
o) Plastik torbalara uygulanacak taban ücret, her yıl piyasa koşulları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluşan Ambalaj Komisyonunun önerisi dikkate alınarak Bakanlık tarafından belirlenir ve takip eden yıl boyunca geçerliliğini korur, bu plastik torbalar için Bakanlıkça belirlenen fiyat tarifesinin altında ücret uygulanamaz.